AΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ Ψ.Ν.Α 

Μέσα σ' ένα νομοσχέδιο «σκούπα»,  φέρνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. τις διατάξεις για τη «μεταρρύθμιση της διοικητικής οργάνωσης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Την ίδια στιγμή που με το τέταρτο «μνημόνιο διαρκείας» θεσμοθετούνται πολιτικές όπως την περαιτέρω μείωση των συντάξεων, την επέκταση της φοροληστείας, την απελευθέρωση/ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας, τις χωρίς τέλος ιδιωτικοποιήσεις των «κοινών» και την απεξάρθρωση του δημόσιου τομέα.

- Χωρίς ν' αμφισβητείται ο όλο και πιο κατασταλτικός χαρακτήρα της κυρίαρχης ψυχιατρικής.

- Χωρίς καμιά νύξη για την επικρατούσα ψυχιατρική κουλτούρα και πράξη, για τη δραματική αποψίλωση των μονάδων ψυχικής υγείας από προσωπικό και υλικούς πόρους, για το όργιο των μηχανικών καθηλώσεων και του «θεραπευτικού μονόδρομου» του ψυχοφάρμακου, για την διαρκή καταπάτηση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων, για την συνεχιζόμενη ασυδοσία των ΜΚΟ ψυχικής υγείας.

 

Όπως έχει, δείξει η διεθνής εμπειρία, το να ξεκινάει κανείς από την «διοικητική αναδιοργάνωση» του συστήματος ήταν πάντα συνδεδεμένο με την αναπαραγωγή του υπάρχοντος συστήματος στην κατεύθυνση της απονοσοκομειοποίησης του ,της νεοφιλελεύθερης κοπής, βίαιου κλεισίματος των ψυχιατρείων, με τις γνωστές συνέπειες που αυτό είχε, και έχει, διεθνώς.

Γνωρίζουμε ότι ο στόχος του κλεισίματος των εναπομεινάντων ψυχιατρείων σ' αυτή τη χώρα, χωρίς τη δημιουργία των αναγκαίων εναλλακτικών, ολοκληρωμένων και κοινοτικά βασισμένων υπηρεσιών, δεν έχει φύγει από το προσκήνιο - απλώς υλοποιείται με λιγότερο θορυβώδεις και ταχύρυθμους τρόπους απ' ό,τι πριν.

Πιθανόν  ένα από τα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση είναι και το νομοσχέδιο αυτό, σύμφωνα και με τις αρμοδιότητες που δίνει στα Περιφερειακά Διατομεακά Συμβούλια, τα οποία, χωρίς να υπάρχει μια πολιτική ψυχικής υγείας, και πάνω στην έρημο των υπηρεσιών αυτών, θα μπορούν να αποφασίζουν για το κλείσιμο, τη συγχώνευσή τους κ.ο.κ.,

Η «περιφερειοποίηση», που θα είχε νόημα αν υπήρχε μια πολιτική για ένα κοινοτικά βασισμένο σύστημα ψυχικής υγείας με αντίστοιχη κουλτούρα, πόρους κ.λπ., γίνεται τώρα το άλλοθι και το όχημα του ξεφορτώματος των ευθυνών της εσαεί, από εδώ πέρα, μνημονιακής διακυβέρνησης.

Το νομοσχέδιο μιλάει για τομεακές επιτροπές χωρίς να υπάρχει στην πράξη τομεοποίηση, με την περιοχή, π.χ., του λεκανοπεδίου των περίπου 5 εκατ. κατοίκων να διαιρείται σε μόλις έντεκα γιγαντο-τομείς (επί χάρτου, βέβαια, καθώς οι υπηρεσίες, εδώ και πάνω από 30 χρόνια που υπάρχει υποτίθεται ψυχιατρική μεταρρύθμιση, δεν λειτουργούν, και αρνούνται να λειτουργούν, σε τομεοποιημένη βάση).

Προσχηματική είναι η υποτιθέμενη «φωνή» που δίνει το νομοσχέδιο στα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία και στους συλλόγους των οικογενειών, που εκπρόσωποί τους θα συμμετέχουν στις τομεακές επιτροπές. Εκτός του ότι αυτή η συμμετοχή έχει, σ' ένα βαθμό, νομοθετηθεί εδώ και λίγα χρόνια, το κυριότερο είναι ότι αυτοί οι εκπρόσωποι χρησιμοποιούνται ως διακοσμητικό στοιχείο,  καθώς λόγος πραγματικός και εξουσία πραγματική ποτέ δεν τους δίδεται.

Προς το τέλος του νομοσχεδιου υπάρχει και η διάταξη για την ΑΕΜΥ ΑΕ – έναν φορέα ενδιάμεσο ανάμεσα στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, που θα εμπλέκεται, μεταξύ άλλων, και στη διάσωση των δομών ΜΚΟ που, για διάφορους λόγους, κλείνουν, αλλά που οι εργαζόμενοί τους θα μπορούν να συνάψουν μόνο απευθείας ατομικές συμβάσεις έργου με την ΑΕΜΥ, το πολύ για ένα χρόνο, διατηρώντας το ασφαλιστικό φορέα στον πιο ήταν, αλλά χάνοντας όλα τα δικαιώματά του, καθώς μετά, η ΑΕΜΥ θα μπορεί να προλαμβάνει όποιον και όσους θέλει, και με τους όρους που θέλει.

Ταυτόχρονα θεσμοθετείται η δυνατότητα απόσπασης υπαλλήλων του δημοσίου στην ΑΕΜΥ (με απροσδιόριστους τους όρους μισθοδοσίας και των λοιπών δικαιωμάτων, αν θα παραμείνουν αυτοί που ήταν πριν ή αν θα είναι αυτοί που ισχύουν στην ΑΕΜΥ).

Και εν προκειμένω, στο χώρο της ψυχικής υγείας, η μόνη πρακτική συνέπεια που μπορεί να έχει αυτό το νομοσχέδιο για την «διοικητική μεταρρύθμιση» είναι ν΄ αποτελεί ένα βοηθητικό εργαλείο για το όπως-όπως κλείσιμο των ψυχιατρείων.

Την ίδια στιγμή που ένα άλλο νομοσχέδιο, αυτό που μόλις πρόσφατα ανακοινώθηκε και αφορά τους λεγόμενους «ακαλόγιστους» του αρ. 69 ΠΚ, είναι πιο άμεσα «πρακτικό» καθώς, πέρα από τις όποιες μεγαλόσχημες διακηρύξεις για εναλλακτικές προσεγγίσεις/ρυθμίσεις στο ζήτημα της λεγόμενης «επικινδυνότητας» και της μεταχείρισης των ανθρώπων αυτών, αυτό που εισάγει, και που είναι προς άμεση εφαρμογή, είναι αυτό που η ιερά συμμαχία ψυχιατρικής κοινότητας (δημόσιου και ΜΚΟ) και δικαστικού σώματος περιμένει με ανυπομονησία (και πιέζει) εδώ και πολύν καιρό: το «ειδικό τμήμα» (το «ειδικό κολαστήριο» θα έπρεπε από τώρα να λέγεται) για τον εγκλεισμό των «ακαταλόγιστων».

Η αμφισβήτηση του «κυρίαρχου ψυχιατρικού παραδείγματος» και η μετάβαση πέρα από αυτό, προς μια ριζικά εναλλακτική ψυχιατρική κουλτούρα, πρακτική και οργάνωση υπηρεσιών, προφανώς δεν αφορά αυτούς που υπηρετούν την «υπάρχουσα τάξη πραγμάτων» (πολιτική, κοινωνική, θεσμική) - παρ' όλο που κατά κόρον χρησιμοποιούν τον όρο («αλλαγή παραδείγματος» κ.λπ.) ως λεκτικό πυροτέχνημα.

Είναι υπόθεση κοινωνικού κινήματος «από τα κάτω», λειτουργών ψυχικής υγείας που παλεύουν καθημερινά προς αυτή την κατεύθυνση, ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία ανεξάρτητα οργανωμένων, συλλόγων οικογενειών, κοινωνικών συλλογικοτήτων, που όχι απλώς οραματίζονται, αλλά και έμπρακτα παλεύουν προς μιαν άλλη, ριζικά εναλλακτική «κοινωνική τάξη πραγμάτων».   

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017