Οδυνηρή είναι η ενηλικίωση για τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες με αναπηρία ή προβλήματα ψυχικής υγείας, καθώς σημαίνει την άμεση διακοπή της παροχής στέγης στους ειδικούς ξενώνες του κράτους λόγω νομικού κενού στην πρόσφατη σχετική ΚΥΑ ● Ποια είναι η δέσμευση του υπουργείου
Μόλις κλείσουν τα 18 τους χρόνια οι ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες με αναπηρία ή με ζητήματα ψυχικής υγείας αναγκάζονται αυτομάτως να εγκαταλείψουν τους ξενώνες φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων και τις ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες που παρέχονται. Ο λόγος είναι το νομικό κενό, ή μάλλον η παράλειψη, της πρόσφατης ΚΥΑ για τους ξενώνες ασυνόδευτων ανήλικων, η οποία από τότε που υπογράφηκε, στο τέλος Μαρτίου, έχει δημιουργήσει μεγάλη αναστάτωση στους ξενώνες και έχει στερήσει ένα κατάλληλο και ασφαλές πλαίσιο διαβίωσης σε πολλούς ευάλωτους ασυνόδευτους εφήβους. Οι έφηβοι αυτοί έχουν βρεθεί άλλοι αντιμέτωποι με την προοπτική να μείνουν στον δρόμο κι άλλοι έχουν καταλήξει σε καμπ τελείως ακατάλληλα για να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες προστασίας ευάλωτων εφήβων, καθώς μάλιστα στις προσφυγικές δομές καταγράφονται τεράστιες ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό και ειδικούς ψυχικής υγείας.
Το πρόβλημα ανέδειξε με ανακοίνωσή του το Δίκτυο Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών, που επισημαίνει ότι στην ΚΥΑ 187634/2023 (Πλαίσιο Πρότυπων Κανόνων Λειτουργίας και Αδειοδότησης Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων - ΦΕΚ 2125/Β/31-3-2023) «αφαιρείται (παραλείπεται) η δυνατότητα παράτασης διαμονής σε ασυνόδευτα ανήλικα (κατά την ενηλικίωσή τους) τα οποία είναι ανάπηρα ή αντιμετωπίζουν άλλα ιατρικά ή σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας», έτσι που «το γενικότερο πλαίσιο των αντιμεταναστευτικών πολιτικών φαίνεται να συνδέεται με μια μισαναπηρική αντίληψη γύρω από το κοινωνικό δικαίωμα της στέγασης».
Μέχρι την έκδοση της ΚΥΑ το νομικό πλαίσιο (ν. 4960/2022, ΦΕΚ 145/Α/22-7-2022) προέβλεπε τη δυνατότητα να παραταθεί προσωρινά η διαμονή των ασυνόδευτων ανήλικων πέραν της ενηλικίωσής τους, αξιολογώντας «παράγοντες όπως η κατάσταση της υγείας, η παρακολούθηση τυπικής εκπαίδευσης ή προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης, η τρέχουσα ένταξη του φιλοξενούμενου στην αγορά εργασίας ή οι προοπτικές ανεύρεσης εργασίας σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, η ύπαρξη υποστηρικτικού πλαισίου στην κοινότητα […]».
Η νέα ΚΥΑ έδωσε τη δυνατότητα παράτασης της φιλοξενίας μέχρι να ολοκληρωθεί η εκπαιδευτική περίοδος για φιλοξενούμενους που φοιτούν στην τυπική εκπαίδευση ή σε επαγγελματική κατάρτιση, αλλά αφαίρεσε τη δυνατότητα παράτασης της φιλοξενίας για λόγους υγείας. Κι αυτό τη στιγμή που δεν υπάρχουν άλλες κατάλληλες κρατικές δομές για ευάλωτους πρόσφυγες ή για πρόσφυγες ηλικίας 18-23, ενώ έχει καταργηθεί και το πρόγραμμα φιλοξενίας ευάλωτων προσφύγων σε διαμερίσματα, το γνωστό ESTIA.
«Oι ξενώνες υποχρεώνονται από την ΚΥΑ να είναι προσβάσιμοι σε άτομα με αναπηρία, αλλά δεν υπάρχει μέριμνα γι’ αυτούς που ενηλικιώνονται» λέει στην «Εφ.Συν.» η Νικολέτα Γεροντάκη, μέλος του Δικτύου Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών. Κάνει λόγο για «επικίνδυνη και παραβιαστική» παράλειψη θεσμοθέτησης και σημειώνει ότι από τότε που εκδόθηκε η ΚΥΑ πολλά παιδιά με ζητήματα υγείας, που χρειάζονται συχνή πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες, έχουν καταλήξει σε καμπ. «Θα έπρεπε να υπάρχει μέριμνα και για προγράμματα στο πλαίσιο της αποϊδρυματοποίησης που θα στηρίζουν αυτά τα παιδιά τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής τους. Αντί να δίνεται έμφαση στην ατομική ευθύνη, ότι δηλαδή τα παιδιά πρέπει να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας για να έχουν στοιχειώδη δικαιώματα, θα έπρεπε να υπάρχουν διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης για τις ηλικίες 18-23» λέει.
Από την πλευρά του το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναγνωρίζει εμμέσως πλην σαφώς το νομικό κενό και δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ότι σχεδιάζει πρόγραμμα στέγασης για ευάλωτους ενηλίκους, ενώ «θα προβλέψει ρητά τη δυνατότητα παράτασης της φιλοξενίας ευάλωτων ασυνόδευτων ανηλίκων που ενηλικιώνονται σε κέντρα φιλοξενίας ασυνόδευτων». Μέχρι τότε ελπίζει κανείς να δοθεί η κατάλληλη λύση σε παιδιά που ήδη ενηλικιώνονται, καθώς μάλιστα το υπουργείο σημειώνει ότι «κατ' εξαίρεση εξετάζονται και αιτήματα παράτασης φιλοξενίας για ευάλωτους νεαρούς ενηλίκους που δεν φοιτούν σε σχολείο».
Η απάντηση του υπουργείου
«Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου λαμβάνει μέτρα για την προστασία των ευάλωτων πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών. Μεταξύ των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων είναι και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, για τους οποίους έχει θεσμοθετηθεί ολοκληρωμένο πλαίσιο για την προστασία τους και το οποίο, ιδίως ως προς τη φιλοξενία και φροντίδα τους, εξειδικεύεται σε υπουργικές αποφάσεις. Για την αδειοδότηση και λειτουργία των κέντρων φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων δημοσιεύτηκε κοινή υπουργική απόφαση, με την οποία ρυθμίστηκε για πρώτη φορά το πλαίσιο λειτουργίας των ξενώνων και των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πριν από αυτό το πλαίσιο ίσχυαν οι κανόνες που έθετε κάθε χρηματοδοτική αρχή στους φορείς λειτουργίας κέντρων φιλοξενίας προκειμένου να τους χρηματοδοτεί. Στο θεσμικό πλαίσιο προβλέπεται ήδη ότι για τους ασυνόδευτους ανηλίκους που φοιτούν σε σχολείο και κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους ενηλικιώνονται, μπορεί να παραταθεί η φιλοξενία τους μέχρι να ολοκληρωθεί η σχολική χρονιά. Κατά περίπτωση και κατ’ εξαίρεση εξετάζονται και αιτήματα παράτασης φιλοξενίας για ευάλωτους νεαρούς ενηλίκους που δεν φοιτούν σε σχολείο από την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων και την αρμόδια χρηματοδοτική αρχή. Το Υπουργείο μας σχεδιάζει αφενός πρόγραμμα στέγασης για ευάλωτους ενηλίκους και αφετέρου προς αποφυγή συγχύσεων θα προβλέψει ρητά τη δυνατότητα παράτασης της φιλοξενίας προσώπων που ενηλικιώνονται σε κέντρα φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, για τα οποία λόγω ευαλωτότητας δεν υπάρχει άλλο κατάλληλο πλαίσιο στέγασης».
Δημήτρης Αγγελίδης - Πηγή : Εφημερίδα Των Συντακτών
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου